Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie
Arcydzieło literatury narodowej.
Składająca się z 12 ksiąg epopeja narodowa z elementami gawędy szlacheckiej. 
W poemacie tym Adam Mickiewicz zawarł wizję ginącego świata szlacheckiego, przepojoną liryzmem i tęsknotą za „krajem lat dziecinnych”. 
Epopeja Mickiewicza zaczyna się porównaniem utraconej ojczyzny do utraconego zdrowia oraz porównaniem cudu, dzięki któremu emigranci polscy mają powrócić na łono kraju z cudownym ocaleniem poety w dzieciństwie za sprawą modłów jego mamy do Matki Boskiej.
W Panu Tadeuszu tytuł wyraźnie sugeruje czytelnikowi, że głównym bohaterem będzie młody Tadeusz. Jednakże w trakcie lektury okazuje się, że oprócz niego pojawia się bardzo wiele innych postaci, równie jak on ważnych, a może nawet ważniejszych. Na plan pierwszy wysuwa się zwłaszcza tajemniczy ksiądz Robak, który objawia się w najistotniejszych miejscach akcji, a długo nie wiadomo, dlaczego jest tak związany z rodziną Sopliców.